Trụ sở IBM Trung Quốc tại Thượng Hải. Ảnh: Getty Images
Các chi nhánh của các công ty đa quốc gia Hoa Kỳ tại Trung Quốc đã kiếm được mức doanh thu 392,7 tỷ USD trong năm 2018, tăng 4,8% so với một năm trước đó, theo dữ liệu mới nhất từ Cục Phân tích Kinh tế Hoa Kỳ.
Đối với một số doanh nghiệp Mỹ, việc có văn phòng tại Trung Quốc dường như đã giúp họ vượt qua tác động của đại dịch Covid-19.
Theo S&P Global, thu nhập của S&P 500 (tốp 500 doanh nghiệp lớn nhất Hoa Kỳ) dự kiến giảm hơn 16% trong năm nay, so với một năm trước. Điều đó thậm chí còn không tính đến sự không chắc chắn đến từ các hạn chế mới đối với hoạt động kinh doanh khi các trường hợp mắc Covid-19 tiếp tục gia tăng ở Mỹ.
Trong khi đó, sau khi đóng cửa hơn một nửa quốc gia vào đầu năm nay để chống lại đại dịch, Trung Quốc đã tổ chức một triển lãm ô tô lớn tại Bắc Kinh vào cuối tháng 9 vừa qua. Trung Quốc dự kiến có tăng trưởng trong năm nay trong khi các nước còn lại trên thế giới có khả năng tăng trưởng âm.
Sự chênh lệch về sự phục hồi kinh tế đó đang tạo điều kiện cho các công ty đa quốc gia có hoạt động tại Trung Quốc một số áp lực phải gánh thêm sức nặng cho công ty mẹ ở Hoa Kỳ.
Greg Gilligan, Chủ tịch Phòng Thương mại Hoa Kỳ có trụ sở tại Bắc Kinh tại Trung Quốc, cho biết: "Nói một cách dễ hiểu, mọi người đang nhận áp lực từ các trụ sở chính vì nền kinh tế Trung Quốc (đang phục hồi). Họ dự kiến sẽ tăng thêm một chút trong năm tài chính tiếp theo".
IHS Markit đã thực hiện một cuộc khảo sát với hơn 6.600 công ty ở 12 quốc gia vào cuối tháng 10 và phát hiện ra rằng các doanh nghiệp ở Trung Quốc báo cáo tỷ lệ phục hồi cao nhất, tiếp theo là các doanh nghiệp ở Mỹ.
Nghiên cứu cho thấy những người được hỏi từ cả hai quốc gia đều mong đợi sản lượng của họ sẽ phục hồi trở lại mức đỉnh thời kỳ trước đại dịch. Dữ liệu cũng ngụ ý thời gian phục hồi là 2 tháng đối với các doanh nghiệp ở Trung Quốc và 3 tháng đối với các doanh nghiệp ở Mỹ, so với trung bình là 5 tháng đối với 48% công ty trên toàn cầu, IHS Markit cho biết.
Ở Trung Quốc để bán hàng cho người Trung Quốc
Matt Margulies, Phó Chủ tịch phụ trách hoạt động Trung Quốc của Hội đồng Kinh doanh Mỹ-Trung, cho biết trong một cuộc phỏng vấn hồi đầu tháng rằng nhiều thành viên của hội đồng đã có 'mức tăng trưởng khá tốt trong quý thứ ba', điều này giúp nhấn mạnh thêm tầm quan trọng của Trung Quốc đối với sự phục hồi chung của các công ty Hoa Kỳ.
"Nhiều công ty Mỹ thực sự ở Trung Quốc để bán hàng cho Trung Quốc vì đó là thị trường của họ. Rất ít trong số các công ty ở đó sản xuất để xuất khẩu ngược về Hoa Kỳ", ông Margulies nói.
Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới ngày càng trở nên quan trọng trong vài năm qua đối với các tập đoàn quốc tế lớn, từ nhà sản xuất iPhone Apple đến nhà sản xuất trang sức xa xỉ Tiffany, nhờ cơ hội kinh doanh đến từ thị trường của hàng trăm triệu người tiêu dùng Trung Quốc.
Trong lễ hội mua sắm Ngày Độc thân từ ngày 1/11 đến ngày 11/11, gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc Alibaba cho biết Apple, L'Oreal, Estee Lauder, Lancome, Nike và Adidas là các thương hiệu có doanh số bán vượt quá 100 triệu nhân dân tệ (khoảng 15,2 triệu USD) cho mỗi tổng giá trị hàng hóa được bán ra (GMV-gross merchandise value). GMV ở đây là tổng giá trị tiền tệ (USD) của hàng hóa được bán trong một khoảng thời gian nhất định.
Daniel Zipser, đối tác cấp cao của McKinsey cho biết: “Nhiều công ty đang hướng đến Trung Quốc để có được mức tăng trưởng hiện tại. "Chúng tôi chắc chắn đã thấy sự gia tăng trong việc tuyển dụng..., cho thấy các công ty đã chuyển các ý tưởng tiếp thị của họ sang (thị trường) Trung Quốc".
Tại một khu kinh doanh công nghệ cao ở Thượng Hải có tên là Zhangjiang, nơi đặt trụ sở chính của nhiều công ty đa quốc gia lớn như Qualcomm, General Electric, HP, Novartis và AstraZeneca, tâm trạng của các doanh nhân cũng đang thay đổi, theo Cheng Dong, một lãnh đạo doanh nghiệp địa phương.
Ông Cheng nói với CNBC tuần trước rằng đã có những công ty rời Trung Quốc hoặc sa thải nhân viên, nhưng có lẽ xu hướng này đang yếu dần đi. Ông Cheng hiện là phó chủ tịch hiệp hội kinh doanh Hoa kiều ở Thượng Hải và là một thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc.
Cheng cho biết, các công ty toàn cầu đang tăng cường kinh doanh tại Trung Quốc và lưu ý rằng trong một số ngành, đơn đặt hàng từ trong nước đang vượt quá số lượng đơn đặt hàng từ nước ngoài.
Về quy mô, các chi nhánh thuộc sở hữu đa quốc gia của các công ty đa quốc gia Hoa Kỳ tại Trung Quốc đã mang lại doanh thu 392,7 tỷ USD trong năm 2018, tăng 4,8% so với một năm trước, theo dữ liệu mới nhất từ Cục Phân tích Kinh tế Hoa Kỳ.
Cơ quan này cho biết, doanh số bán hàng đó có được ngay cả khi số lượng việc làm ở Trung Quốc do các công ty do Mỹ tạo ra đã giảm 1,7% trong năm 2018 so với năm trước đó, xuống chỉ còn 1,69 triệu việc làm.
Nhiều thách thức cho các doanh nghiệp Hoa Kỳ
Mặc dù có cơ hội ở Trung Quốc, nhưng các doanh nghiệp nước ngoài rất khó đưa các giám đốc điều hành và nhân viên chủ chốt về nước do các hạn chế đi lại nghiêm ngặt của Bắc Kinh.
Vào tháng 9, AmCham đã thuê một chuyến bay đưa 87 người Mỹ từ các công ty con của Hoa Kỳ từ Trung Quốc về.
"Nhưng đó chỉ là một tỷ lệ nhỏ trong số những người bị mắc kẹt ở nước ngoài", Gilligan cho biết vào đầu tháng này. Các quan chức Trung Quốc nhận thức rất rõ về vấn đề này", ông nói và lưu ý rằng ông đã liên lạc với chính phủ nước này nhiều lần mỗi tuần.
Các chủ đề thảo luận bao gồm việc tiếp cận thị trường, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ bắt buộc và các mặt hàng khác sẽ được quan tâm trong giai đoạn 2 của hiệp định thương mại song phương giữa hai nước, ông nói. "Chúng tôi đang cố gắng giải quyết mối quan hệ song phương thực sự căng thẳng", ông nhấn mạnh.
Địa chính trị vẫn là một rủi ro đối với kinh doanh quốc tế, ngay cả dưới thời chính quyền Biden, khi Trung Quốc tìm cách xây dựng các các doanh nghiệp tiên phong trong các lĩnh vực của riêng mình trong khi Mỹ cố gắng duy trì lợi thế cạnh tranh. Viện dẫn những lo ngại về an ninh quốc gia, chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã đưa gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei vào danh sách đen vào năm ngoái.
Ông Margulies nói tiếp: "Căng thẳng song phương luôn ở trong tâm trí họ khi họ nghĩ về ý nghĩa của đầu tư (Hoa Kỳ). Và do đó, khi an ninh quốc gia đang thay thế các cơ hội kinh tế, đó là là lúc chúng ta cần một số điều rõ ràng để thực sự có được sự an toàn cho cả hai quốc gia khi thực hiện các thương vụ làm ăn với nhau".