Hàng trăm học sinh đã được chọn lựa để chế tạo các thiết bị Alexa của Amazon ở Trung Quốc như một phần trong nỗ lực gây tranh cãi và thường là bất hợp pháp để đáp ứng các mục tiêu sản xuất, theo tài liệu mà Guardian tiếp cận được.
Các cuộc phỏng vấn với công nhân và các tài liệu bị rò rỉ từ nhà cung cấp Foxconn của Amazon cho thấy nhiều trẻ em đã phải làm việc ban đêm và làm thêm giờ để sản xuất các thiết bị loa thông minh, vi phạm luật lao động Trung Quốc.
Theo các tài liệu, thanh thiếu niên - được tuyển chọn từ các trường học và cao đẳng kỹ thuật trong và xung quanh thành phố miền Nam Hành Dương - được phân loại là "thực tập sinh" và giáo viên của họ được nhà máy trả tiền để đi cùng. Giáo viên được yêu cầu khuyến khích các học sinh làm thêm giờ ngoài ca làm việc thông thường.
Tuyển dụng sinh viên bất hợp pháp
Các nhà nghiên cứu nhận thấy một số học sinh tạo ra các thiết bị Echo và Echo Dot hỗ trợ cho Alexa cùng với Kindles đã phải làm việc trong hơn hai tháng để bổ sung cho đội ngũ nhân sự tại nhà máy trong thời gian sản xuất cao điểm. Hơn 1.000 học sinh được tuyển dụng, tuổi từ 16 đến 18.
Các công nhân bên trong một nhà máy Foxconn ở thị trấn Long Hoa, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Ảnh: Reuters.
Các nhà máy Trung Quốc được phép tuyển dụng học sinh từ 16 tuổi trở lên nhưng những học sinh này không được phép làm việc ban đêm hoặc làm thêm giờ.
Foxconn, công ty cũng sản xuất iPhone cho Apple, thừa nhận rằng sinh viên đã được tuyển dụng bất hợp pháp và cho biết họ đang hành động ngay lập tức để khắc phục tình hình.
Tuy nhiên, công ty bảo vệ việc sử dụng học sinh của mình, tuyên bố rằng "nó cung cấp cho sinh viên, những người trong độ tuổi lao động hợp pháp, cơ hội có được kinh nghiệm làm việc thực tế và đào tạo tại chỗ trong một số lĩnh vực sẽ hỗ trợ nỗ lực tìm việc làm của họ sau khi tốt nghiệp".
Người phát ngôn của Amazon, đứng đầu là Jeff Bezos, người giàu nhất thế giới với tài sản ước tính hơn 100 tỷ USD, cho biết công ty sẽ không chấp nhận việc nhà sản xuất vi phạm quy tắc ứng xử và thường xuyên đánh giá các nhà cung cấp, sử dụng kiểm toán viên độc lập, để theo dõi sự tuân thủ và cải tiến.
Thanh thiếu niên nói chuyện với các nhà nghiên cứu cho biết công việc tại nhà máy không liên quan đến các khóa học của họ và họ đã bị ép làm việc ngoài giờ.
Sinh viên thực tập tại nhà máy Foxconn ở Hành Dương, Trung Quốc. Ảnh: China Labor Watch.
Xiao Fang*, 17 tuổi, bắt đầu làm việc tại nhà máy trên dây chuyền sản xuất Amazon Echo vào tháng trước.
Fang, vốn đang theo học về máy tính, được giao nhiệm vụ lắp đặt một bộ phim bảo vệ cho khoảng 3.000 Echo Dots mỗi ngày. Nói chuyện với một nhà nghiên cứu, em cho biết ban đầu giáo viên nói rằng em sẽ làm việc tám giờ một ngày, năm ngày một tuần, nhưng điều đó đã thay đổi thành 10 giờ một ngày (bao gồm cả hai giờ làm thêm) trong sáu ngày một tuần.
"Đèn của xưởng rất sáng, vì vậy nó rất nóng", em nói.
"Ban đầu, em không quen làm việc tại nhà máy. Hiện tại, sau khi làm việc được một tháng, em miễn cưỡng thích nghi với công việc. Nhưng làm việc 10 giờ một ngày và lặp lại mỗi ngày rất mệt mỏi", nữ sinh cho biết.
"Em đã cố nói với người quản lý dây chuyền của mình rằng em không muốn làm thêm giờ. Nhưng người quản lý đã thông báo cho giáo viên của em và giáo viên nói rằng nếu em không làm việc ngoài giờ, em không thể thực tập tại Foxconn và điều đó sẽ ảnh hưởng đến đơn xin tốt nghiệp và học bổng của em tại trường. Em không có lựa chọn, em chỉ có thể chịu đựng điều này", Fang bày tỏ.
Trả lương thấp và gây áp lực
Theo các tài liệu, các nhà quản lý Foxconn cần sinh viên, những người chủ yếu ở trong ký túc xá của nhà máy, làm việc ngoài giờ để đáp ứng các mục tiêu sản xuất. Những người từ chối sẽ bị nhà máy thải hồi.
Học sinh được sử dụng để lấp đầy chỗ trống sau khó khăn trong việc tuyển dụng nhân viên cố định. Một tài liệu cho biết nhà máy cần khoảng 7.000 công nhân để xử lý sản xuất từ tháng 4 đến tháng 10 nhưng chỉ có thể tuyển dụng trung bình khoảng 30 công nhân một tuần và cần thuê nhân viên thời vụ và thực tập sinh để lấp đầy khoảng trống. Thực tập sinh có thể chiếm tới 15% lực lượng lao động.
Các tài liệu của công ty cho thấy Foxconn trả cho thực tập sinh tổng cộng 16,54 nhân dân tệ mỗi giờ (2,3 USD) bao gồm tiền làm thêm giờ và các phụ trợ khác, với mức lương cơ bản là 1,43 USD một giờ.
Lao động thời vụ có kinh nghiệm, được gọi là lao động thay thế, được trả 20,18 nhân dân tệ một giờ. Các tài liệu cũng cho thấy Foxconn đã cắt giảm mức chi trả cho thực tập sinh kể từ năm ngoái.
Dave Limp, phó chủ tịch cấp cao của Amazon Devices, tại buổi ra mắt sản phẩm ở Seattle. Ảnh: Getty.
Nhà máy trả cho các trường học 500 nhân dân tệ mỗi tháng cho mỗi học sinh mà họ cung cấp. Một tài liệu của công ty cho thấy các thỏa thuận với bốn trường để cung cấp tổng cộng 900 học sinh làm việc trong nhà máy. Các tài liệu khác phác thảo kế hoạch tuyển dụng tới 1.800 thực tập sinh trong năm nay.
Các tài liệu của Foxconn cho thấy công ty đã vật lộn với vấn đề thuê trẻ em làm công nhân nhưng quyết định rằng lợi ích vượt xa rủi ro.
Bình luận về những tiết lộ mới nhất, Li Qiang, giám đốc điều hành của China Labor Watch, kêu gọi Amazon và Foxconn cho phép giám sát độc lập các điều kiện làm việc để ngăn chặn vi phạm luật lao động.
"Chỉ khi công ty cho phép các bên độc lập giám sát các điều kiện làm việc thì các vi phạm quyền lợi tại nhà máy mới có thể được giải quyết một cách hiệu quả", ông nói.
Các tài liệu bị rò rỉ cũng tiết lộ rằng Foxconn phải đối mặt với các vấn đề do cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc gây ra, với chi phí nguyên liệu thô tăng và một số đơn đặt hàng bị mất.
* Tên nhân vật đã được thay đổi.