Các công ty Mỹ đang chuyển nhà máy ra khỏi Trung Quốc. Ảnh: Zhihu
Là một quốc gia sản xuất lớn, Trung Quốc là địa điểm đặt xưởng đúc của nhiều công ty nước ngoài. Nike, Samsung, Apple,… đều chọn sản xuất thiết bị gốc và lắp ráp sản phẩm ở Trung Quốc, thậm chí Tesla cũng “định cư” ở Thượng Hải. Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế Trung Quốc và sức mạnh công nghệ của Trung Quốc, ngày càng nhiều công ty nước ngoài chọn con đường thoát khỏi Trung Quốc, tất cả đều muốn thoát khỏi mác “Made in China”.
Các công ty nước ngoài nói trên như Samsung, Apple và Nike đã đóng cửa nhiều nhà máy ở Trung Quốc và chuyển xưởng sản xuất sang các nước Đông Nam Á như Ấn Độ và Việt Nam. Nhiều công ty loại bỏ mác "Made in China" với lý do đưa ra là chi phí lao động của Trung Quốc đã tăng, không còn là nguồn lao động giá rẻ như trước. Nhưng đây rõ ràng không phải là câu trả lời thực sự.
Apple đã dần rút khỏi Trung Quốc trong những năm gần đây, và nhiều sản phẩm trên dây chuyền sản xuất của Trung Quốc dần được chuyển giao cho Ấn Độ. Chính vì sự thay đổi này của Apple mà Foxconn, xưởng sản xuất lớn nhất của Apple, đã tiếp bước Apple và thành lập nhà máy tại Ấn Độ.
Tuy nhiên, việc Foxconn chuyển nhà máy sang Ấn Độ không phải là một quyết định khôn ngoan, hành vi này đã gián tiếp khiến nhà sáng lập Tery Guo thiệt hại 4 tỉ USD. Nếu chỉ là tiết kiệm chi phí thì rõ ràng 4 tỉ USD không có gì đáng nói với giá nhân công trong nước khoảng trăm USD trên đầu người. Vậy là vì để tiết kiệm kinh tế hay e dè mà hãng sẵn sàng thoát mác "Made in China"?
Trên thực tế, Apple đã đưa ra câu trả lời cho câu hỏi này. Sự trỗi dậy của khoa học và công nghệ Trung Quốc và sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế Trung Quốc đã đe dọa nghiêm trọng đến địa vị của các cường quốc Âu Mỹ.
Chỉ trong vài thập kỷ phát triển, Trung Quốc đã nhanh chóng phát triển trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, và ngành sản xuất của nước này cũng nhảy vọt khiến nhiều công ty châu Âu và Mỹ phụ thuộc vào “Made in China”, cách tiếp cận này khiến họ khủng hoảng.
Lấy Apple làm ví dụ, mặc dù Apple rất phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, dù là xưởng sản xuất hay bán hàng, nhưng càng phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc thì Apple càng cảm thấy e dè. Xét cho cùng, trong những năm gần đây, tốc độ phát triển của điện thoại thông minh Trung Quốc đã khiến cả thế giới phải sửng sốt, sức cạnh tranh của iPhone tại Trung Quốc cũng bắt đầu giảm sút.
Và nếu iPhone tiếp tục được sản xuất tại Trung Quốc, iPhone cũng lo ngại công nghệ cốt lõi của mình sẽ bị các công ty Trung Quốc sao chéo. Khả năng học hỏi và tinh thần R&D của Trung Quốc đã nổi tiếng thế giới. Vì vậy, tiết kiệm chi phí lao động không phải là câu trả lời thực sự mà trên thực tế, nỗi lo sợ mới là lý do chính.
Mặc dù lao động ở Ấn Độ sẽ rẻ hơn, nhưng xét từ góc độ hiệu quả công việc, hiệu quả công việc của một công nhân Trung Quốc có thể ngang với hiệu quả công việc của ba người Ấn Độ. Hơn nữa, nhân viên nước ngoài hiếm khi sẵn sàng làm thêm giờ, về cơ bản, họ thích "ba ngày đánh cá, hai ngày phơi lưới". Do đó, không có ý nghĩa gì khi chuyển xưởng sản xuất sang Ấn Độ để tiết kiệm chi phí.